O congro é um morto. Um de eses mortos de Poe ou Lovecraft que, sem a forza da vida, nom é quém de falar máis que cando alguén pousa os séus beizos nos del, e insufla um longo soplo nos séus pulmóns. Umha respiraçom artificial.
Vai para dous anos que a Srta. Adler soplóu. Ese ar, ao sair, provocóu umhas palavras : a cova do congro. Os folgos, -como aponta o Tío Pepín- agótanse.
O congro está morto. Sempre estivo morto.
A cova fica aquí. Descansando en paz.
Nom se pode dar felicidade. Ainda que se pode compartir.
Ainda que a nosa sociedade se chame cristiana, a súa moral é claramente xudea. A mensaxe de amor ao próximo nom conqueríu borrar o olho por olho velhotestamentario. Ata o ponto de que entender e perdoar determinadas agresións pode chegar a considerarse umha desviaçom da conducta, e clasificarse dentro do stress traumático có término psiquátrico Síndrome de Estocolmo. En qué clase de sociedade pode ser de tolos perdoar?
Os arpegios de Mark Knopfler tráenme á mente as imaxes do Norde de Escocia, onde um obstinado velho nom entendía porqué lhe chamaban progreso a vender o seu povo e máis a praia a umha petrolera para seren ricos e vivir num piso de Glasgow. Mentras o resto da xente discutía se um Rolls era milhor que um Maseratti porque no maletero colhían máis caixas de peixe, Ben, o local hero adicábase a pasear pola súa praia, desfrutando da vida da única forma que conhecía. Cecáis da única forma posível.
En Night on Earth, no segundo episodio da película, umha directora de casting vai num taxi conducido por Wynona Rider, falando incesantemente polo móvil. Está a buscar umha nova actriz, xoven, dura, um pouco basta. Entre chamada e chamada, fala coa taxista, que lhe conta as súas aspiraçoms na vida : ser mecánico de coches. Pouco a pouco, a buscadora de talentos vai vendo na taxista á candidata ideal para o papel que busca. Finalmente, coa cara iluminada de ilusión, ofrécelhe a oportunidade da súa vida : ser actriz. A taxista, míraa extranhada e lacónicamente responde “Nom, gracias”. A cara de asombro da directora de casting nom tem prezo “Maybe you don’t understand what I mean. I’m proposing you to be a MOVIE STAR!”. A taxista volta refusar. E a directora insiste “But… EVERYBODY wants to be a movie star”. “Not me” contesta a taxista “I want to be a mechanic”. E marcha, deixando á elegante senhora sumida na desorientaçom.
A minha maior aspiraçom é chegar á sabedoría de eses local heroes, que conservan su claridad en medio da estupidez circundante.
Teño un compañeiro de traballo que nacéu na Pobra do Caramiñal i emigróu aos tres anos a EEUU. Fala un castellano traducido do inglés con acento galego la mar de curioso. E veño observando que, cando fala por teléfono en inglés eleva o tono moito máis que cando fala castelán. Aínda non lle oín falar galego.
Álédame ver ao meu filho dizer com orgulho "eu som bilingue" porque fala castelán e galego. Cando eu era um neno, a ninguén se lhe ocorría tal cousa. Nos eramos diglósicos.
Fai já ums anos, topéi a Paco Trigo paseando polo Mosteiro de Carboeiro, en Merza. Eu ía só, i el estaba coa mulher, e a súa filha de 3 ou 4 anos. Contoume que conhecía o lugar dende facía tempo, e que estaba alí para lho amosar á nena "para que aprenda, dende pequena, a apreciar as cousas que pagan a pena".
En Madrid nom temos mosteiros góticos nem umha natureza como a de Merza, así que eu aplico o conselho de Paco á minha maneira. Onte decidín lerlhe ao meu filho algo de poesía. Colhín ao Sr. Machado, a Benedetti, e máis ao tío Pepín. Lín versos sinxelos, afectando a voz um pouco de máis para despertar o seu interese. Ao rematar perguntéilhe qué lhe parecera. Xohán sorríu e díxome : "Bem. Agora podo baixar a xogar ó parque?". Marina esperábao abaixo. I é que, Xohán tamén tem a súa propia idea das cousas que pagan a pena.
Tenho a sorte de ter um amigo que me escreve para avisar de que, cara ó sudeste, hai hoje umhas nubes brancas perfectamente perfiladas contra o ceo azul, "de esas que te hacen amar el planeta en que vivimos". As nubes, certamente, merecen a pena, e a mín, som estes correos os que me fan amar o planeta en que vivo.
Os detalhes melodramáticos que tem ás vezes a vida nom deixan de me sorprender. O domingo pasado o meu filho e mais eu tomamos o caminho de Madrid, numha aventura de incerto final. Coa súa nai no polo norde, decidimos que, de momento, vinhera viver comigo. Saíamos da Ilha pola ponte cando lhe dixen que elixira um disco para escoitar durante o caminho. É certo que nom había moita variedade, pero entre os dez discos que lhe paséi, devolvéume um : Viatge a Itaca. Tí sabes o que era Itaca, Xohan?, preguntéi. Nom. Entón, sobre a música de fondo de Lluis Llach, contéilhe a historia de aquel guerreiro que saíra da súa Ilha para umha guerra, e que tardóu toda umha vida en voltar. A viaxe de Odiseo, sempre caminho da Ilha, sempre aprendendo a vivir.
"chegar alí é o teu destino
pero nom fagas o caminho com presa,
será milhor que dure moitos anos
e que chegues já velho á pequena Ilha"
Xohán sorría no asento de atrás. El nom sae para toda a vida. Coma Ulises, vai a umha aventura dum ano.
De momento já o está a loitar cada día cós triángulos isósceles e os restos das divisións. E durme cada noite, ironías do destino, junto a súa nai.
Sempre se me olvida que eu tampouco estou na onda....
O venres sentíame bem diante dumha botelha de Mencía. Demasiado bem.
Despóis vem a resaca.
O saber nom só ocupa lugar, senom que require um esforzo activo para a súa conservaçom, como a memoria electrónica que depende da electricidade para a conservaçom da informaçom. Por iso eu tenho a necesidade de escrever -externalizar- o meu conhecimento.
Cando eu escrevo qualquer cousa, descanso, liberándome da necesidade de lembrala.
No trabalho, tento escrevelo tudo.
Há uma erudiçao do conhecimento, que é propiamente o que se chama erudiçao, e há uma erudiçao do entendimento, que é o que se chama cultura. Mas há tambem uma erudiçao da sensibilidade.
A sensibilidade da erudiçao nada tem que ver com a experiencia da vida. A experiencia da vida nada ensina, como a historia nada informa. A verdadeira experiencia consiste en reducir o contacto com a realidade, e aumentar a análise desse contacto. Assim a sensibilidade se alarga e aprofunda, porque em nós está tudo; basta que o procuremos e o saibamos procurar.
Bernardo Soares (Livro do desassossego)
Coma um tuberculoso da memoria, esputo images sujas de desejo.
Google Analytics é umha ferramenta que, ademáis de informarme de que a gente chega a esta cova buscando cousas tam bizarras como "definición de rutina", "sinonimo de asujetar" ou "anciáns follando", ajúdame a me sentir acompanhado ao "ver" algúns dos visitantes.
E verte, Mo, na casa de Tata.
Trouxen hoje, para escoitar no trabalho, dous discos : “Al final de este viaje” de Silvio Rodriguez e máis “Kaido” (O caminho do mar) de Himekami. Seguramente nom seja casualidade que os dous falen da viage. Pero o de Silvio é umha viage occidental, porque fala da ‘final da viage’, que, para o home occidental é o importante : chegar a algures. A viage é umha especie de fastidio que um tem que pasar para chegar onde quere estar. Um estuda para rematar a carreira e trabalhar. E trabalha para ter cartos ao chegar a casa. E vai a casa para descansar. E descansa para ir a trabalhar. O sentido de umha acçom é a acçom seguinte. A nosa herdanza occidental : o católico vive para ir ao ceo.
Para o home oriental isto é um sinsentido. Para o oriental, o que importa é a viage : o caminho. O japonés está cheo de palavras que falan do caminho (‘do’), moitas das cais som actividades convertidas en formas de vida : ju-do (caminho da flexibilidade), taekwon-do (caminho do pé e do punho), kendo (caminho da espada), zendo (caminho do zen). O oriental nom pensa en ‘chegar a ser’ um mestre da súa disciplina, senom estar no caminho marcado por ela, e nom chegar nunca.
Ía eu pensando nisto, porque o Kaido, o caminho do mar, é o meu caminho. Um caminho que pasóu por Lalín, sem deixar de ser um caminho de mar. Que anda a pasar por Madrid, sem deixar de ser um caminho de mar. Que pasará por mil desertos : sem deixar de ser um caminho de mar.
Coma o de aquel Odiseo que fixo de Itaca-Do toda a súa vida. Ninguén o expresóu milhor que Kavafis :
Leva sempre na túa alma a idea de Itaca
chegar alí é o teu destino
pero nom fagas o caminho com presa,
será milhor que dure moitos anos
e que chegues já velho á pequena Ilha
rico de tanto ganhado no caminho.
Nom esperes que Itaca che enriqueza
Itaca já che condecéu umha fermosa viage
sem ela, nom houberas partido
pero nom tem máis que che ofrecer.
Se a topas probe, Itaca nom te enganóu :
Sendo velho, com tanta experiencia
saberás sem dúbida o que significan as itacas.
Cando trabalhaba en Lalín tinha um despacho com umha enorme fiestra. No medio daquela carbalheira na que estaban as oficinas da empresa nunca entraba demasiada luz, i eu tinha sempre as persianas levantadas, e así vía eo senhor Colmenero pasar coa carretilha de esterco, a Espinho aparcar cando vinha de tomar um tróspiro, e as folhas dos carbalhos verdecer ou caer ó chan.
Cando vinhen a Madrid tudo cambeou. Nom tiven máis despacho, e as oficinas tinhan longas fiestras, pero sempre estaban as persianas baixadas, como se o sol ou a visión do exterior molestaran ao trabalhador. A iluminaçom artificial daba umha sensaçom de ilocalidade e intemporalidade, e cecáis iso é o que se perseguía. Estiven en varias oficinas : tudas iguais.
Agora, no novo trabalho, tenho um despacho, que comparto com um triste companheiro. Dá a umha esquina do edificio, polo que a metade das paredes som vidro. Ata hoje nom fun consciente de que, coma sempre, as persianas estabam baixadas. Esta tarde, á volta da comida, aproveitando que estaba só, viréi um pouco o mando da veneciana. Nom quero que se note, pero están a entrar umhas raiolas de sol.
A cara de Casiopeia, iluminada, parece um sorriso.
Que um é um e máis as circunstancias, é algo que dixo Ortega fai máis dum século. Esas circunstancias inclúen aos amigos. Os amigos, como umha pequena extençom da propia persoalidade, forman parte do que um é. Por iso é importante estar com eles, verse neles, e reconhecerse neles. Porque os amigos reflexan ás vezes esas partes da propia persoalidade que nos resultan máis difíciles, incómodas ou escuras.
Nom hai melhor sitio para atoparse a um mesmo que nos amigos.
Moitos sabedes da minha esquizofrenia. Esa é a causa desde silencio que já vai para um mes. O mascarado anda a cambear de trabalho, monopoliza o tempo, o pensamento, e nom hai forma de sacar a cabeza desta cova na que me escondo. Pero ainda que nom me vístedes este tempo, eu sí que vos vim, e debo dizer que alegróu, senhorita Adler, a súa insistencia diaria en visitar esta humilde cova.
Tenho frente a mín a Casiopeia, a tartaruga de alabastro que Lola me trouxo de Oaxaca, e que me mira de reolho, dicíndome sempre que despacio, que o único que se consegue correndo é deixarse atrás a um mesmo . E iso foi o que me sucedéu, fiquéi atrás, incapaz de alcanzarme, de chegarme a esa velocidade das cousas onde nom funciona o pensamento, onde tudo está programado, onde a liberdade é prisioneira da necesidá. Pero já está a parar. Já me espera. Casiopeia, ao meu carón, mírame e sorrí. Na nova casa.
Como dizía o Reixa : estamos en guerra, pero hai que reflexioar.